TORCH INFEKCIJE

Šta je TORCH?

Infekcije TORCH u trudnoći predstavljaju infekciju koja može negativno uticati na razvoj fetusa, a može biti uzrokovana bilo kojim od grupe infektivnih agenasa navedenih u skraćenici TORCH: Toksoplasma gondii, drugi uzročnici (engleski Other) - Treponema pallidum, virus varičela zoster (VZV), parvovirus B19 i virus humane imunodeficijencije (HIV), zatim Rubella, Citomegalovirus (CMV) i Herpes simpleks virus (HSV).

Ove infekcije su odgovorne za 2 do 3% svih urođenih poremećaja, ili poremećaja prisutnih pri rođenju. Mogu izazvati različite komplikacije, uključujući prevremeni porođaj, usporeni razvoj fetusa, fizičke malformacije (npr. gluvoća, otvoreni duktus arteriosus nakon rođenja), a ponekad i gubitak trudnoće.

Koji su znaci i simptomi TORCH infekcije?

Znaci i simptomi TORCH infekcija variraju u zavisnosti od specifične osnovne infekcije, a mogu imati neka nespecifična ispoljavanja. Može doći do razvoj male glave fetusa, niske porođajne težine, rođenja letargičnog, ili usporenog deteta, pojave katarakte, gubitka sluha i urođene srčane bolesti. Nekada se javljaju i hepatosplenomegalija (uvećana jetra i slezina). Zaražena novorođenčad mogu imati crvenkaste-braon fleke na koži (tj. petehije ili purpure), žućkastu prebojenost kože i beonjača (tj. žuticu) ili prisutne plavkaste, ili ljubičaste tragove na telu. Kasni znaci, koji se obično javljaju nakon 2 godine, mogu uključivati oštećenje ili gubitak vida, smanjenu intelektualnu sposobnost, gluvoću, napade grčeva.

Šta uzrokuje TORCH infekciju?

TORCH infekcije se mogu preneti na novorođenče u različitim fazama trudnoće i porođaja. Tokom trudnoće, majka može preneti infekciju na fetus preko posteljice. Tokom porođaja dete može dobiti infekciju od majke dok prolazi kroz porođajni kanal. Nakon rođenja majka može preneti infekciju putem dojenja.

Početna infekcija majke zavisi od samog uzročnika. Toksoplasma je parazit koji se prevashodno prenosti preko termički nedovoljno obrađenog mesa, ili kontaktom sa mačijim izmetom. Infekcija se može manifestovati kao groznica i umor kod majke. Ako se prenese na fetus, ili novorođenče, toksoplazmoza može izazvati upalu horoide i mrežnjače u oku (tj. horioretinitis), nakupljanje tečnosti u mozgu (tj. hidrocefalus), osip i intrakranijalne kalcifikacije.

Kod rubeole majka se može zaraziti preko zaražene pljuvačke, sluzi ili kapljicama iz vazduha. Kod majke može doći do otoka limfnih čvorova,  upale zglobova, ili osipa. Kod fetusa može doći do razvoja sindroma koji se karakteriše gluvoćom, kataraktom, osipom i srčanim manama.

Citomegalovirus se može preneti preko različitih telesnih tečnosti, uključujući pljuvačku, suze, sluz, spermu i vaginalni sekret. Simptomi kod majke su obično blagi, dok kod fetusa u razvoju može doći do pojave osipa, gluvoće, upale oka (horioretinitisa), grčeva muskulature, razvoja male glave (tj. mikrocefalije) i intrakranijalnih kalcifikacija.

Herpes simpleks virus (HSV) je veoma zarazan, a dva tipa virusa se mogu preneti na dva načina. HSV-1, koji se naziva i oralni herpes, može se preneti razmenom oralnog sekreta (npr. ljubljenjem, deljenjem pribora za jelo, piće i higijenu itd.), dok je HSV-2 polno prenosiva bolest. HSV obično inficira novorođenče tokom prolaska kroz porođajni kanal. Kod novorođenčadi, HSV može izazvati plikove na koži i zapaljenje mozga, poznato kao meningoencefalitis.

Drugi agensi koji mogu izazvati TORCH infekcije uključuju Treponema pallidum, virus varičele zoster (VZV), parvovirus B19 i virus HIV. Treponema pallidum je bakterija koja izaziva sifilis. Kada se prenese na fetus nastali urođeni sifilis može dovesti do smrti fetusa, ili izazvati kraniofacijalne malformacije, osip i gluvoću. Treponema pallidum takođe može preći sa majke na dete tokom vaginalnog porođaja. VZV virus može izazvati sindrom kongenitalne varičele kod fetusa u razvoju. Infekcija  parvovirusa B19 može dovesti do izražene anemije kod zaražene bebe, hidropsa ploda, nekada i pobačaja. Većina HIV infekcija kod male dece javlja se tokom porođaja ili dojenja. Novorođenčad sa HIV-om može imati nisku porođajnu težinu, hepatosplenomegaliju, a često i ponavljajuće infekcije (meningitisi, pneumonije i sl.)

Ukratko - TORCH infekcije mogu izazvati pobačaj, mrtvorođenost ili intrauterino ograničenje rasta. Pored toga, mogu izazvati nespecifične znake i simptome kod fetusa, ili novorođenčeta, kao što su mikrocefalija, letargija, katarakta, gubitak sluha i urođene srčane bolesti. Ostali nespecifični znaci uključuju hepatosplenomegaliju, petehije ili purpuru, žuticu, gubitak vida, smanjenu intelektualnu sposobnost, gluvoću i grčeve muskulature.

Dijagnostika TORCH infekcija?

Istorija infekcija majke tokom trudnoće je značajna za rano otkrivanje TORCH infekcije. Primenom redovnih prenatalnih ultrazvučnih pregleda fetusa mogu se identifikovati određeni nalazi koji mogu ukazivati na sumnju postojanja infekcije (kao što je povećanje ventrikula u mozgu fetusa, intrakranijalne kalcifikacije i ograničenje ili retardacija fetusa u rastu). Dijagnoza infekcije nakon porođaja odojčeta, ili postnatalno, prvenstveno se zasniva na fizičkom pregledu novorođenčeta i pregledu znakova i simptoma. Sve infekcije se mogu potvrditi određenim laboratorijskim testovima, kao i dodatnim testovima i pregledima kao što su npr. kompjuterizovana tomografija mozga (CT) kako bi se potražile lezije mozga, hidrocefalus i intrakranijalne kalcifikacije. Testovi oka mogu otkriti kataraktu, ili druge probleme sa očima, a testovi sluha mogu istražiti gubitak sluha.

Lečenje TORCH infekcija.

Lečenje u velikoj meri zavisi od specifičnog agensa odgovornog za infekciju. U pojedinim slučajevima se mogu koristiti određeni antibiotski, antiparazitarni, ili antivirusni lekovi (pominju se pirimetamin, sulfadiazinom, spiramicin, aciklovir). Terapija se određuje prema uzročniku i često u konsutaciji sa infektologom. Od značaja može biti i suportivna terapija - hidracija, odmor, imunološka supstituciona terapija. Kod rođenja deteta sa razvojem određenog poremećaja (npr. katarakta, oštećenje sluha i sl.) primenjuje se odgovarajuća operativna i/ili rehabilitaciona procedura.