Dok se prema uobičajenom shvatanju često smatra da početak stvaranja povezanosti između roditelja i bebe nastaje tek nakon rođenja, postoje istraživanja koja naglašavaju značaj prenatalnih iskustava u oblikovanju temelja odnosa roditelj-dete. Razumevanje ranih faza povezivanja i privrženosti, čak i pre rođenja deteta, ukazuje na dubok uticaj koji prenatalni period može imati na emocionalno i psihičko blagostanje i roditelja i dece.
Prenatalno povezivanje.
Pojam prenatalnog povezivanja se počeo pominjati i istraživati tokom 60-ih i 70-ih godina 20-og veka, izučavanjem tuge i žalosti koje su doživljavale majke koje su izgubile bebe na porođaju. Pretpostavilo se da je reakcija tuge i žalosti nastala zbog prethodnog povezivanja sa bebom tokom trudnoće, tj. prenatalno.
Prenatalna veza prevazilazi fizičke aspekte trudnoće i uključuje emocionalne, psihološke, pa čak i kognitivne elemente. Studije sugerišu da nivo stresa majke, emocionalno blagostanje i pozitivne, ili negativne interakcije tokom trudnoće mogu uticati na emocionalne i kognitivne procese bebe u razvoju.
Prenatalno povezivanje počinje tokom trudnoće, pošto budući roditelji počinju da formiraju emocionalne veze sa nerođenim detetom. Ovo rano povezivanje čine različita senzorna iskustva, uključujući pokrete bebe, zvuk otkucaja srca i zajedničko biohemijsko okruženje između majke i bebe (Cranlei, 1981).
Napredak u medicinskoj tehnologiji, kao što je ultrazvuk, pruža roditeljima vizuelne predstave njihovog deteta. Gledanje ovih slika može poboljšati prenatalno povezivanje čineći trudnoću opipljivijom i stvarnijom. Pored toga, angažovanje u aktivnostima koje uključuju razgovor, puštanje muzike, ili pevanje nerođenom detetu može podstaći osećaj povezanosti i postaviti temelje za razvoj jezika nakon rođenja (Reissland et al., 2013).
Snaga povezanosti majke i bebe ogleda se i u pozitivnim ponašanjima majke, kao što je interesovanje za aktuelnu trudnoću, za prenatalnu negu, izbegavanje štetnih supstanci i usvajanje zdravijeg načina života (Condon & Corkindale, 1997).
Pozitivna prenatalna povezanost doprinosi razvoju okruženja koje podstiče zdrav socio-emocionalni razvoj kod deteta (Zeanah & Gleason, 2015).
Faktori koji otežavaju prenatalno povezivanje.
Žene koje doživljavaju depresiju, ili druge poremećaje raspoloženja (npr. anksioznost) tokom trudnoće, nisu toliko povezane sa svojom bebom kao žene koje nemaju poremećaje raspoloženja.
Zbog toga je adekvatna podrška izuzetno značajna u trudnoći! Programe podrške možete naći na Instagram stranici @trudnickidijalozi.
Od drugih faktora pominju se: socioekonomski status, prenatalna nega, način ishrane, redovno vežbanje i dnevne aktivnosti, korišćenje alkohola i opijata...
Svest i reakcije bebe?
Istraživanja pokazuju da bebe mogu da percipiraju spoljašnje stimuluse i reaguju na majčine emocije i iskustva. Na primer, nivo stresa kod majke može uticati na otkucaje srca i pokrete bebe. Ovo sugeriše da prenatalno okruženje igra ulogu u oblikovanju nervnog sistema u razvoju i postavlja osnovu za to kako bi beba mogla reagovati na stres i emocionalne znakove nakon rođenja. Pored toga bebe reaguju i na dodir, svetlost, zvukove, ukus i miris (o ovoj temi u nekoj narednoj objavi).
Kontinuitet povezanosti.
Prenatalno povezivanje predstavlja osnovu za postnatalno povezivanje. Pozitivna prenatalna iskustva doprinose osećaju sigurnosti i kod roditelja i kod deteta, a razumevanje kontinuirane povezanosti od prenatalne do postnatalne faze je bitno za opšte blagostanje deteta.
Uloga partnera.
Dok su se mnoga istraživanja fokusirala na povezivanje s majkom, nedavne studije naglašavaju važnost uključivanja oca u prenatalnom povezivanju. Očevi koji se aktivno bave trudnoćom, prisustvuju prenatalnim edukacijama i sastancima i iskazuju emocionalnu podršku značajno doprinose ukupnoj porodičnoj dinamici i dobrobiti deteta (Glover, 2014).
Dobra socijalna podrška bliske osobe, kao što je budući otac, ili npr. majka trudnice, utiče na bolju povezanost majke i bebe. Studije ukazuju na viši nivo privrženosti bebe majci kod žena koje imaju pozitivan i zadovoljavajući odnos sa budućim ocem i visok nivo emocionalne bliskosti i intimnosti u porodičnim odnosima.
Kako mozak budućih očeva reaguje na predstojeće očinstvo pročitajte OVDE.
Da li je budućim očevima potrebna psihološka podrška? Pogledajte VIDEO.
Comments