Polipi endometrijuma, ili polipi materice predstavljaju lokalizovani izraštaj epitela sluzokože materice koji sadrži žlezde, stromu i krvne sudove epitela. Mogu se javiti u reproduktivnom periodu i u menopauzi, najčešće u petoj deceniji života. Mogu biti različite veličine i lokacije, ali se najčešće javljaju u predelu dna materice.
Za bazu mogu biti pričvršćeni širokom osnovom, ili tankom peteljkom. Najčešće su pojedinačni, a može ih biti i više prisutno istovremeno. U većini slučajeva su asimptomatski i benigne prirode. Nekada se u tkivu polipa može naći atipična hiperplazija, a vrlo retko malignitet.
Nastanak polipa nije u potpunosti jasan. Veruje se da postoji povezanost sa povećanom stimulacijom estrogenima, te da nastanku polipa pogodiju stanja sa povećanim brojem estrogenih receptora, smanjenom ekspresijom receptora progesterona, kao i unošenje estrogena putem hrane i lekova. Formiranje polipa može biti rezultat lokalne hronične upale sluzokože materice, sa formiranjem novih krvnih sudova i rastom tkiva. Ponekad polipi mogu biti povezani s drugim zdravstvenim problemima kao što su gojaznost, dijabetes, ili visok krvni pritisak.
Ponekad se prisustvo polipa manifestuje krvarenjem. U reproduktivnom periodu kod prisutnog polipa menstruacije mogu biti obilnije, ili se javljati intermenstrualno krvarenje. U menopauzi se svako krvarenje proverava, te tokom pregleda može prepoznati postojanje polipa u materici.
Svojim prisustvom polipi endometrijuma mogu uticati na neplodnost mehaničkim putem, sprečavanjem implantacije embriona u endometrijum. Smatra se da prisustvo polipa može stvoriti upalnu sredinu koja može negativno uticati na implantaciju embriona. Primećeno je da se nakon polipektomije povećava plodnost.
Smatra se da oko 1-2% polipa može imati malignu transformaciju. Najčešći podtipovi maligiteta su endometrioidni adenokarcinom i serozni adenokarcinom. Faktori rizika za razvoj maligniteta su: prisustvo simptoma (krvarenje), starost, gojaznost, hipertenzija,veličina polipa, upotreba estrogene terapije. Veći polipi, posebno iznad 15mm mogu češće dovoditi do maligne transformacije.
U dijagnozi polipa od primarnog značaja je primena transvaginalnog ultrazvučnog pregleda. Pregled je najbolje uraditi u prvoj polovini menstrualnog ciklusa oko 10. dana menstrualnog ciklusa. Polip se primeti kao hiperehogena promena obično pravilnih kontura. U polipu mogu biti vidljive cistične žlezde. Ako se na ultrazvučnom aparatu uključi dopler može se nekada videti krvni sud koji ishranjuje polip. Kao dodatna metoda može se koristiti sonohisterografija, koja predstavlja infuziju fiziološkog rastvora u šupljinu materice što omogućava širenje šupljine materice i bolju vizuelizaciju polipa, naročito kod manjih promena.
Lečenje polipa endometrijuma zavisi od simptoma, rizika od maligniteta i problema sa plodnošću. Histeroskopija predstavlja preporučenu metodu uklanjanja polipa, prevashodno zbog tačnosti, efikasnosti i manje traume na endometrijum. Histeroskopska polipektomija ima nisku stopu komplikacija i stopu recidiva. Od mogućih komplikacija pominju se: infekcija, krvarenje, zapaljenje karlice, ruptura materice, ili oštećenje grlića materice i komplikacije usled unošenja tečnosti, ili gasa koji se koriste za proširenje materice. Takođe može doći do blagog vaginalnog krvarenja i grčeva dan, ili dva nakon procedure.
Druga često korišćena metoda za uklanjanje polipa je eksplorativna kiretaža. Može biti povezana sa propuštanjem uklanjanja polipa, ili neuklanjanjem u celosti obzirom da ne postoji direktna vizuelizacija polipa tokom intervencije, kao kod npr. histeroskopije. Postoje i određeni rizici ove intervencije: infekcija, krvarenje, ruptura materice, oštećenje i slabljenje grlića materice, ožiljci i priraslice u materici.
Kao sredstva koja se mogu koristiti u terapiji polipa pominju se i određeni lekovi kao što su dienogest, danazol, spirala sa levonorgestrelom i slično.
Kod žena koje su bez simptoma, sa polipima manjim od 10mm može se primeniti i konzervativni pristup sa praćenjem i odlaganjem terapijske procedure.
Comments